بیانیه چهارمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان های گرد و غبار

باسمه تعالی

برای تقویت عواملی که اوضاع سرزمین تو را به سامان می­ آورد و پیش از تو کار مردم به وسیله آن عوامل، درستی و سامان می­ گرفت، با دانشمندان و فرزانگان بسیار به گفتگو و تبادل­ نظر بپرداز.                                                                                                                                                                                                 امام علی (ع)

 بیانیه چهارمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان­ های گرد و غبار

با عنایت به الطاف بیکران ایزد منان، به همت و پشتیبانی انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران و دانشگاه یزد؛ و بنا به ضرورت فراهم سازی بستری مناسب از تبادلات علمی در راستای مسئلۀ مهم فرسایش بادی و طوفان­ های گرد و غبار و ارائه راهکارهای عملی در جهت رفع این بحران محیط زیستی، چهارمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان ­های گرد و غبار با حضور و مشارکت اندیشمندان، صاحب ­نظران و مسئولین و متخصصان بخش ­های آموزشی، پژوهشی، و اجرایی سراسر کشور، در تاریخ 16 و 17 اسفندماه سال 1396 در دانشگاه یزد برگزار گردید. این همایش با رویکرد و نگاهی جدید به مقولۀ برگزاری همایش ­ها، از حالت سنتی و مرسوم در همایش ­های رایج کشور فاصله گرفته و با تغییر در رویۀ برگزاری این دور از همایش، و برگزاری کارگاه­ های آموزشی و نشست ­های تخصصی پر بار، شاهد مشارکت و تبادل نظر کم ­سابقۀ متخصصان، صاحب­ نظران و علاقمندان این حوزه بود. معرفی دست آوردهای متخصصان و تقدیر از فعالان بخش ­های مختلف منابع­طبیعی و محیط ­زیست از دیگر ویژگی های این همایش بود. در حاشیه این رویداد بزرگ علمی کشور، افتتاح ایستگاه آموزشی-پژوهشی اندازه­ گیری فرسایش بادی و گرد و غبار و همچنین تجهیز آزمایشگاه مرجع فرسایش بادی، گرد و غبار و مالچ دانشگاه یزد به تونل باد ثابت مجهز به اتاقک تست غبار با حمایت معاونت علمی و فنآوری ریاست جمهوری (ستاد توسعه فنآوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست) در دانشگاه یزد صورت گرفت.

در این نشست دو روزه، نتایج سخنرانی ­ها و تبادل نظرهای متعدد در زمینۀ مباحث مهم و ضروری فرسایش بادی و طوفان ­های گرد و غبار، در قالب بیانیه ­ای به شرح زیر مورد توافق و تأکید شرکت­ کنندگان همایش قرار گرفت:

1-  نبود انسجام سازمانی، یکی از اصلی­ ترین عوامل مؤثر در تشدید فرسایش بادی و طوفان ­های گرد و غبار می­ باشد، بنابراین، شرکت­ کنندگان در این همایش با تأکید بر ضرورت هم ­افزایی، همگام­ سازی و انسجام همه سازمان­ ها و دستگاه­ های مرتبط، در این ارتباط خواستار نظارت و همکاری انجمن­ های علمی و مراکز دانشگاهی کشور به­ منظور تحکیم همکاری­ های بین سازمانی گردیدند.

2- بهره ­گیری از تجارب مردم محلی، دانش بومی و شیوه ­های سنتی همزیستی با طبیعت همواره از  عوامل مؤثر در طرح های مقابله با بیابان­ زایی بوده است. بنابراین، شرکت کنندگان در این رویداد علمی بر بهره­ گیری از این دانش و گسترش مشارکت های مردمی و توانمندسازی جوامع محلی، به­ منظور کاهش بیابانی شدن اراضی و کاهش پدیده رو به افزون مهاجرت در مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی و طوفان ­های گرد و غبار در کشور تأکید می ­نمایند.

3- شناخت ریشه ­های پیدایش و گسترش بحران گرد و غبار  در استان­ های درگیر با پدیده فرسایش بادی و گرد و غبار، با توجه به ضریب تأثیرگذاری این بحران بر جمعیت کشور دارای اهمیت فراوانی است؛ بنابراین، بازنگری و اصلاح برنامه ­های توسعه­ و طرح ­های آمایش سرزمین در زمینه­ های آب، محیط ­زیست، منابع­ طبیعی و کشاورزی ضروری و مورد درخواست شرکت کنندگان در این همایش است.

4- بنا به اصل واژه ­گزینی درست در ارائه بهتر و عمیق­ تر مفاهیم علمی و وحدت رویه در استفاده از واژه "گرد و غبار"، استفاده از این واژه به ­جای واژه ­های ریزگرد، گرد و خاک، هواویز و غیره در گفتارها و نوشتارهای علمی و اجرایی کشور با تأیید شرکت کنندگان در این همایش همراه شد. توضیح اینکه، واژۀ "گرد" مربوط به ذرات معلق درشت و متوسط دانه با قطر  10 تا 100 میکرون و "غبار" مربوط به ذرات ریزدانه با قطر کمتر از ده میکرون است؛ درصورتی که واژه "ریزگرد" صرفاً ذرات با قطر کمتر از ده میکرون را دربر می گیرد.

5- از آن جا که کمبود آب و مدیریت نادرست در توزیع و مصرف آب­ های سطحی و زیرزمینی، در طی سال ­های اخیر  به همراه پدیده تغییر اقلیم، عامل مهمی در فراهم­ سازی زمینه تشدید طوفان­ های گرد و غبار به­ ویژه در کانون ­های داخلی کشور است؛ با تأکید بر مدیریت صحیح توزیع و مصرف منابع آبی کشور، از گسترش فضای سبز در سطوح وسیع به ­ویژه در مناطق بیابانی در شرایط کنونی و تا زمان عبور از خشکسالی ­های اقلیمی و هیدرولوژیکی اجتناب نموده و تا حد امکان از شیوه­ها و سازه­ های بومی غیرزنده و غیروابسته به منابع آب به ­منظور جلوگیری از مشکل خشکی و کاهش ذخایر آبی در آینده، استفاده شود.

6- هم فکری و همکاری مراکز علمی ـ تحقیقاتی به ­ویژه انجمن­ های علمی در ارائۀ راهکارهای مناسب و کاربردی در کنترل اراضی رسی، اراضی با بافت سنگین و شور مستعد تولید گرد و غبار در کشور، با توجه به اثرات تغییر اقلیم و برداشت های بی رویه که منجر به افت سطح سفره ­های آب زیرزمینی و ایجاد محدودیت برای استقرار گونه ­های بومی و حتی غیر بومی مقاوم شده است، لازم و ضروری است.

7- شرکت کنندگان بر لزوم بررسی توان اکولوژیکی کشور از سوی مدیران جامعه برای تأمین امنیت غذایی تأکید داشته و خواستار در نظر گرفتن دو مقولۀ رشد جمعیت و توان اکولوژیک کشور در امر توسعه صنعتی و کشاورزی  کشور هستند.

8- تشکیل کنسرسیومی متشکل از اساتید مجرب، کارشناسان و صاحب ­نظران برای دست­یابی به راهکارهای قابل­ اجرا و نتیجه­ بخش در نجات مناطق بحرانی درگیر با مشکلات فرسایش بادی و طوفان­ های گرد و غبار کشور از مطالبات شرکت کنندگان در همایش است.

9- شرکت­ کنندگان در همایش بر تأسیس پارک ­های تحقیقاتی – آموزشی در سطح کشور برای اجرای فنآوری ­های مربوط به مقابله با فرسایش بادی و گرد و غبار از طریق دستگاه ­های اجرایی و پیگیری این موضوع از سوی مراجع ذیربط تاکید داشته اند.

10- احداث، تجهیز و توسعۀ ایستگاه ­های رسوب ­سنجی در قالب شبکه­ و سامانه ­های سنجش و هشدار گرد و غبار در مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی و گرد و غبار به­ ویژه استان ­های درگیر با این بحران مانند خوزستان، توسط محققین و فنآوران کشور، مورد تأکید حاضرین این همایش است.

11- با توجه به فراوانی مقالات ارائه شده با محوریت تهیۀ انواع مالچ ­ها و نیز نظر به تجربیات و توانمندی ­های موجود در انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران و پژوهشکده مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد و سایر مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی، پیشنهاد گردید تا نسبت به تهیه دستورالعمل استاندارد مالچ (خاکپوش ها) با همکاری مؤسسه استاندارد و سایر سازمان ها و موسسات تحقیقاتی ذی صلاح اقدامات لازم به­ عمل آید.

12- حمایت مسئولین بخش­ های پژوهشی و فنآوری کشور از مطالعات مشترک و مشارکت محققان کشور با اعطای فرصت ­های تحقیقاتی در زمینه گرد و غبار و تخصیص اعتبارات تحقیقاتی بیشتر، مورد تأکید شرکت­ کنندگان در همایش است.

13-  شرکت­ کنندگان در چهارمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان­ های گرد و غبار، ضمن تقدیر و تشکر از برگزارکنندگان این همایش با تأکید بر استمرار برگزاری سلسله همایش ­های ملی فرسایش بادی و طوفان­ های گرد و غبار در آینده، خواستار برگزاری سومین همایش ملی بررسی مسائل مناطق بیابانی کشور در یکی از دانشگاه ها و یا مراکز تحقیقاتی متقاضی در سال 1397 هستند.

امید است پایان این همایش، آغازگر راهی نو و گامی به جلو، در جهت نیل به اهداف و تحقق آرمان­ های بلندمدت کشور در عرصه­ های علمی، فنی، مدیریتی و در راه اعتلای میهن اسلامی عزیزمان ایران باشد.

و من الله  توفیق

دبیرخانه چهارمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان­ های گرد و غبار

یزد - اسفندماه 1396